غزال زیاری: برای آنکه موشک‌ها درست و دقیق به مقصد تعیین شده در فضا برسند، به هزاران هماهنگی نیاز است؛ اما تنها یک اشتباه جزئی می‌تواند باعث سقوط یا بازگشت موشک به کره زمین شود. در سال جاری میلادی رکورد تعداد موشک‌های ارسالی به فضا شکسته شد؛ ولی باید این را در نظر داشت که گاهی اوضاع طبق پیش‌بینی‌ها پیش نمی‌رود.
با وجود رکوردشکنی در پرتاب موشک‌ها در سال ۲۰۲۲، چندین موشک هم حتی به فضا نرسیدند یا نتوانستند بعد از رسیدن به مقصد، ماموریت‌شان را به درستی انجام دهند. در ادامه به بررسی دوازده ماموریت فضایی که در سال ۲۰۲۲ ناکام ماندند می‌پردازیم.
ناکامی فاجعه‌بار موشک آسترا در اولین پرتابش در فلوریدا
کمپانی آسترا که در سال ۲۰۱۶ تاسیس شد، یکی از موفق‌ترین‌ها در این بازار بود؛ اما پرتاب موشک آسترا در دهم فوریه با ناکامی مواجه شد.
در ابتدا همه چیز در ایستگاه فضایی کیپ کاناورال فلوریدا خوب پیش رفت و موشک بعد از جدایی از سکو در آسمان فلوریدا بالا رفت؛ ولی سه دقیقه بعد از پرتاب، مشکلی رخ داد. طبق برنامه‌ریزی قرار بود تا قطعه پسارگیر موشک تا زمانی که موتور فوقانی مشتعل نشده و دو مخروط بینی شکل شعله‌ور نشدند، از موشک جدا نشود. اما طبق آنچه مشاهده شد، اوضاع طبق برنامه پیش نرفت و ماموریت ناکام ماند.
سومین ناکامی متوالی موشک Hyperbola۱ Ispace
در جولای ۲۰۱۹، Ispace اولین کمپانی خصوصی چینی لقب گرفت که موشکی را به مدار زمین فرستاد. اما بعد از آن اوضاع برای این کمپانی خوب پیش نرفت و پس دو پرتاب ناکام موشک در سال گذشته، امسال نیز سومین پرتاب موشک این کمپانی با شکست روبرو شد.
پرتاب چهارمین موشک Hyperbola۱ از مرکز ماهواره‌ای جیوکوان در روز ۱۳ می انجام شد. در ابتدا همه چیز خوب به نظر می‌رسید ولی مسئولان این شرکت در نهایت اعلام کردند که موشک و بار آن از بین رفته و در ماه اکتبر هم اعلام شد که نارسایی ناشی از مسئله سیستم کنترل باعث بروز این ناکامی شده و در شرایطی که کنترلی بر جهت موشک نبوده، فرمان خودتخریبی موشک فعال شده و این ماموریت به سرانجام نرسید.
دومین شکست موشک آسترا
۱۲ ژوئن سال ۲۰۲۲، پرتاب موشک آسترا که قرار بود برای مطالعه توفان‌ها به فضا ارسال شود، برای دومین بار با شکست مواجه شد.
آماندا دارک فری، یکی از مدیران ارشد در مرحله اول و تولید موتور آسترا در این باره گفت:«در جریان پرواز، موتور فوقانی خیلی زود خاموش شد و ما نتوانستیم بارهای موشک را به مدار برسانیم.»
این دومین ناکامی موشک آسترا ۳.۳ بود و باعث شد تا پرتاب بعدی در ماه آگوست لغو شود.
شکست در پرتاب ماهواره کوچک هندی
روز ششم آگوست بود که هند موشک جدیدی را به نام SSLV در ساحل جنوب‌شرقی این کشور به فضا پرتاب کرد. مراحل ابتدایی به درستی طی شد؛ ولی قبل از آغاز مرحله چهارم و نهایی، موشک به مشکل برخورد.
بروز مشکل در سنسور موشک، حاکی از آن بود که بخش فوقانی نتوانسته ماهواره را در مدار مدنظر قرار دهد و این بدان معنا بود که ماهواره غیرقابل استفاده خواهد ماند. سومانتا، رئیس ISRO در این رابطه گفت:«این ماهواره‌ها به جای قرار گرفتن در مدار دایره‌ای، در مدار بیضوی قرار گرفتند.»
مشکل در راه‌اندازی New Shepard
موشک جدید کمپانی Blue Origin به نام Shepard که قابلیت چندین بار استفاده را داشت برای پروازهای توریستی درنظر گرفته شده بود و قرار بود تا هر بار، شش نفر را به بالاتر از خط کارمان که یک مرز غیررسمی بین جو زمین و شروع فضا در ارتفاع ۱۰۰ کیلومتر بالاتر از سطح دریاست ببرد.
در ماه آگوست، این موشک، ماموریتی با شش مسافر را انجام داد؛ ولی در روز دوازدهم سپتامبر، ماموریت علمی طبق تصورات پیش نرفت. کمی قبل از رسیدن به ارتفاع ۹ هزار متری، یک مشکل بزرگ در تقویت‌کننده جدید شپرد رخ داد. البته سیستم فرار طبق برنامه‌ریزی کار کرد و کپسول را از دردسر دور کرد تا با بهره‌گیری از چتر نجات، سالم و ایمن روی زمین فرود بیاید؛ البته تقویت کننده موشک نابود شد و حالا مسئولان درحال تحقیق و بررسی درمورد دلایل این ناکامی هستند.
از پرتاب موفق موشک آلفا تا بازگشت ماهواره‌ها به زمین
دومین تلاش برای پرتاب موشک ۲۹ متری آلفا به فضا، در روز اول اکتبر توسط فایرفلای و در پایگاه فضایی وندنبرگ در کالیفورنیا انجام شد و این عملیات با موفقیت سه ماهواره را در مدار پایینی کره زمین قرار داد.
مقامات فایرفلای بسیار خوشحال بودند که بعد از ناکامی در اولین پرتاب موشکشان در سپتامبر ۲۰۲۱، که یکی از موتورهای موشک خیلی زود خاموش شد، این بار ماموریت با موفق انجام شده.
آنها حتی خبر پرتاب موفق موشک را اعلام کردند؛ ولی گویا ماهواره‌ها در جایی پائین‌تر از مدار مدنظر قرار گرفته بودند و در نتیجه در روز پنجم اکتبر، زودتر از زمان تعیین شده، وارد جو زمین شدند .البته مسئولان این کمپانی نسبت به این موضوع خوشبین هستند و اعلام کردند که تنها باید تغییراتی جزئی برای انجام ماموریت آتی انجام دهند.
ناکامی در اولین تلاش در ماموریت موشک اسکای رورا
اسکای رورا، یکی از چند استارت‌آپ اروپایی است که قرار بود تا به مدار زمین رسیده و در سال ۲۰۲۳ بعد از ارسال تمام تجهیزات آن به بهره‌برداری برسد. از همین رو، اولین تلاش برای ارسال این موشک در روز هشت اکتبر با هدف رسیدن به ارتفاع ۱۲۵ کیلومتری، انجام شد.
معمولا اولین تلاش‌ها در این راستا، سخت‌تر هستند ولی طبیعتا درس‌های آموزشی زیادی به همراه دارند. این موشک نیز به ارتفاع مدنظر نرسید و اندکی بعد از برخاستن، به زمین برگشت و در دریای نروژ سقوط کرد. حالا قرار بر این است که دومین تلاش برای ارسال این موشک در سال ۲۰۲۳ صورت پذیرد.
تنها شکست ژاپنی‌ها در سال جاری
اولین و تنها تلاش ژاپنی‌ها برای پرتاب موشک در سال ۲۰۲۲، در روز یازدهم اکتبر و در مرکز فضایی اوچینورا صورت گرفت. در آن روز قرار بود ماموریتی تحت‌عنوان نمایش نوآورانه فناوری ماهواره ای ۳ انجام شود.
بعد از طی شدن دو فاز ابتدایی، همه چیز خوب به نظر می‌رسید ولی دقیقا زمانی که فاز سوم در شرف آغاز بود، مشکل پدیدار شد. در نتیجه کنترل‌کننده‌های ماموریت، سیستم خاتمه پرواز اپسیلون را فعال کردند تا موشک نابود شود.
شکست قدرتمندترین موشک بالستیک کره شمالی
ارسال ماهواره‌ها به مدار زمین، با هدف نظارت بر کره زمین، ارسال کاوشگر به کره ماه و عمق فضا و همچنین ارسال فضانوردان به ایستگاه‌های فضایی صورت می‌گیرد. در عین‌حال می‌توان با ماهواره‌های مشابهی، بمب‌هایی را از طریق فضا، به فواصلی بسیار دور پرتاب کرد. سلاح‌های هسته‌ای کره‌شمالی و سیستم برنامه حمل آنها، معمولا یادآور این اقدام است.
طبق گزارش‌های منتشره، کره‌شمالی در روز سوم نوامبر، اقدامی برای پرتاب یک موشک بالستیک بین قاره‌ای انجام داد که با شکست روبرو شد.
سی.ان.ان در گزارشی دراین باره نوشت:«یکی از منابع دولت کره‌جنوبی اعلام کرده که به گمان آنها، کره‌شمالی یک موشک Hwasong۱۷ که پیشرفته‌ترین موشک بالستیک بین‌قاره‌ای است را آزمایش کرده که این آزمایش ناکام بوده.»
از پرتاب موفق تا ناکامی نهایی برای چینی‌ها
چینی‌ها در روز یازدهم نوامبر، دومین موشکشان به نام Long March ۶A را با موفقیت به فضا پرتاب کردند و بدین ترتیب با موفقیت ماهواره Yunhai۳ را به مدار مدنظرشان ارسال کردند. همه چیز خوب بود تا اینکه بعد از چند روز، مرحله فوقانی موشک که ماهواره را در مدار قرار داده بود، دچار سانحه شد و در نهایت موشک از بین رفته و تبدیل به زباله فضایی گردید.
در ابتدا ۵۰ قطعه از تکه‌های این موشک درفضا ردیابی شد ولی در ماه دسامبر مشخص گردید که ابری حاوی ۳۵۰ قطعه از موشک در فضا قرار دارد که می‌تواند به منزله تهدیدی برای فضاپیماها در مدار زمین در دهه‌های آتی باشد. در پی این اتفاق، کشورهای پیشرو در امور فضایی، خواستار آن شدند تا اقدامات مهمی در راستای پیشگیری از چنین اتفاقاتی انجام شود.
اولین موشک با سوخت متان دنیا هم موفق نشد
از سال ۲۰۱۴ به بعد چندین کمپانی تجاری تولید موشک در چین آغاز به کار کردند تا در این کشور پای کمپانی‌های خصوصی به مسائل فضایی باز شود. تا به امروز این کمپانی‌ها، موشک‌های ساده وکوچکی را ساخته‌اند. اما این روند در روز چهاردهم دسامبر دستخوش تغییراتی شد.
زمانی که کمپانی Landscapt موشک Zhuque۲ را از پایگاه جیوکوان به فضا پرتاب کرد؛ اقدامی که به منزله پرتاب اولین موشک با سوخت متان بود تا در صورت موفقیت، رقبایی مثل اسپیس‌ایکس و بلو اوریجین را از پیش روی بردارد.
البته که این موشک چینی در نهایت نتوانست تا به مدار مدنظر برسد. مرحله اول آزمایش درست پیش رفت ولی سانحه‌ای که در مرحله دوم آزمایش رخ داد، حکایت از آن داشت که ۱۴ ماهواره داخل این موشک به مدار نخواهند رسید و در نهایت هم این موشک در اقیانوس سقوط کرد. اما این ماموریت نقطه عطفی برای ساخت موشک‌هایی با سوخت مایع در آینده به شمار خواهد رفت.
موشک Vega C اروپا در دور دوم آزمایش‌ها ناکام ماند
قرار بر این بود که در روز بیستم دسامبر، دومین موشک جدید Vega C ساخت قاره اروپا از مرکز کورو در گینه فرانسوی به فضا پرتاب شده و دو ماهواره Airbus Pleiades Neo که برای عکاسی از زمین در نظر گرفته شده بود را به فضا ببرد.
مرحله اول با موفقیت انجام شد؛ اما در مرحله دوم و در فاصله کمتر از سه دقیقه تا انجام ماموریت، یک مشکل بزرگ رخ داد.
یکی از مقامات مربوطه در این باره گفت:« تقریبا ۲ دقیقه و ۲۷ ثانیه بعد از جدایی موشک، اتفاقی در Zefiro۴۰ رخ داد و منجر شد تا ماموریت Vega C ناکام بماند.»
مقامات ایمنی بلافاصله بعد از این اتفاق، ماموریت را خاتمه دادند و بار این موشک در اقیانوس اطلس سقوط کرد.
موشک Vega C نسخه بزرگ‌تر و قوی‌تر موشک Vega مربوط به آژانس فضایی اروپاست. موشک Vega C قادر به حمل حدود ۲۳۰۰ کیلوگرم بار تا ارتفاع ۷۰۰ کیلومتری در مداری همراستا با خورشید است.
منبع: اسپیس
۵۸۵۸
