جایگاه تفسیر المیزان در جهان اسلام و ویژگیهای آن
-
حضرت علامه آیةاللـه حاج سیّد محمّدحسین حسینی طهرانی رضواناللـهعلیه که از اقدمِ شاگردان مرحوم علامۀ طباطبایی رضواناللـهعلیه است، در کتاب مهرتابان (یادنامۀ عالم ربانی علامه سیّد محمّدحسین طباطبایی تبریزی) در مورد سبک تفسیر المیزان می فرمایند:
-
امّا روش تفسیرى علامه طباطبائى قُدّسسرُّه، طبق روش تفسیرى استادشان در عرفان و علوم باطنیۀ الهیّه: مرحوم آیةاللـه حاج میرزا على آقاى قاضى بوده است که تفسیر آیاتبهآیات است؛ یعنى مُفاد و محصّل آیه قرآن، از خود قرآن استنتاج مىگردد. مرحوم آیةاللـه قاضى بدین سبک، تفسیرى از ابتداى قرآن تا سوره انعام را نوشتهاند، و به تلامذۀ خود اینطور کتاب الهى را تعلیم مىنمودهاند. مرحوم استادمان حضرت علامه کراراً مىفرمودند: «ما این روش تفسیرى را از مرحوم قاضى داریم.»
-
ایشان، یعنى علامه، در هنگامى که تبریز بودند تفسیرى بر قرآن کریم از اوّل قرآن تا سوره اعراف را نوشتند. البتّه تفسیرى مختصر بود؛ و از روى همان تفسیر و نوشتههاى جمعآورى شده، به طلاب تدریس مىنمودند؛ ولى بعداً بنا شد تفسیرى بهطور تفصیل ـ که شامل تمام نیازمندیهاى روز بوده، و جهات تاریخى و فلسفى و اخلاقى و بحثهاى اجتماعى و روایى در آن رعایت گردد ـ به سبک نوینى بنویسند.
-
خداوند این توفیق را نصیب ایشان نمود، و تفسیرى بهنام «المیزانُ في تفسیرِ القرآنِ» در بیست مجلّد نوشتند. شروع این تفسیر در حدود سنۀ 1374 و ختم آن در شب قدر (23 رمضان) از سنۀ 1392 هجریۀ قمریه بوده است. و در عین نوشتن، به طلاب حوزۀ علمیۀ قم تدریس مىنمودند و بسیارى از افاضل محصّلین و طلاب از محضر درس ایشان بهرهمند مىشدند.1
-
جایگاه تفسیر المیزان در جهان اسلام و ویژگیهای آن